Algodystrofia, inaczej zespół algodystroficzny (CRPS, complex regional pain syndrome) wynika z zaburzeń funkcjonowania układu nerwowego na poziomie centralnym lub obwodowym. Algodystrofia, zespół Sudecka, pojawiają się najczęściej po doznanym urazie lub po operacji danej części ciała. Zespół CRPS najczęściej rozwija się w obrębie ręki lub stopy.
Objawy algodystrofii
Wywiad lekarski najczęściej potwierdza wcześniejszy uraz w postaci skręcenia stawu, złamania kości czy zmiażdżenia kończyny. Objawy algodystrofii obejmują triadę:
- Zaburzenia czucia
- Zaburzenia ruchowe
- Zaburzenia czynności układu autonomicznego.
Jakie są objawy?
- ból kończyny (stopy, ręki) występujący w sposób ciągły,
- allodynia – odczuwanie bólu w odpowiedzi na lekki dotyk i inne bodźce, które w normalnych warunkach nie wywołują bólu,
- przeczulica, obniżenie progu odczuwanego bólu,
- zaburzenia przepływu krwi objawiające się obrzękiem,
- nadmierna miejscowa potliwość bez względu na temperaturę otoczenia,
- upośledzenie wzrostu paznokci,
- utrata owłosienia w miejscu, w którym naturalnie występuje (np. łydki) lub nadmierny przyrost owłosienia,
- na zdjęciach RTG możliwe widoczne ogniska osteoporozy,
- upośledzenie funkcji mięśni,
- postępujący zanik mięśni,
- ograniczenie ruchomości w stawie.
Algodystrofia typu 1 – odruchowa dystrofia współczulna
Algodystrofia typu 1 występuje także pod nazwą odruchowej dystrofii współczulnej. Typowe objawy algodystrofii:
- palący ból,
- zaburzenia czucia,
- obrzęk,
- zmiany troficzne skóry,
- zmiany kostne.
Przyczyną zmian jest zaburzenie pracy układu autonomicznego, które może wynikać z urazu mechanicznego lub przeprowadzonego zabiegu operacyjnego w danej okolicy.
Algodystrofia typu 2 – kauzalgia
Algodystrofia typu 2 określana jest inaczej mianem kauzalgii. Objawy kauzalgii są takie same jak w algodystrofii współczulnej. W przypadku kauzalgii lekarz jest w stanie zidentyfikować uszkodzenie danego nerwu, które jest odpowiedzialne za wywołanie charakterystycznych objawów.
Algodystrofia – jak długo trwa, przebieg choroby
Faza I: 1-3 miesiące
- stały palący ból
- zwiększone napięcie mięśni szkieletowych
- ograniczenie ruchomości stawów
- zwiększone owłosienie
- zaczerwienienie skóry
- miejscowy wzrost temperatury skóry
Faza II: 3-6 miesiące
- wzrost intensywności bólu
- narastający obrzęk
- utrata owłosienia
- kruchość paznokci
- zmiany osteoporotyczne w kościach
- zanik mięśni
- sztywność stawów
Faza III:
- nieustępujący ból
- nieodwracalne zmiany układzie ruchu
- przykurcze
- deformacje kostno-stawowe
Jak rozpoznać zespół Sudecka – jakie badania wykonać?
Badania przydatne w diagnostyce zespołu CRPS:
- badanie termograficzne – pokazuje rozkład ucieplenia danej okolicy ciała
- trójfazowa scyntygrafia
- test oceniający ilość wydzielanego potu w danej okolicy
- chemiczna próba potliwości skóry – skład potu
- ilościowa ocena czucia powierzchownego oraz czucia temperatury
- blokada pni współczulnych w przypadku algodystrofii współczulnej
Leczenie algodystrofii
Dostępne metody leczenia algodystrofii obejmują:
- fizjoterapia – specjalnie dobrane ćwiczenia nakierowane na desensytyzację (zmniejszczenie pobudliwości układu nerwowego na bodźce) oraz poprawę funkcji zajętej kończyny
- farmakoterapia – analgetyki opioidowe (morfina, tramadol), analgetyki nieopioidowe (NLPZ), wspomagająco leki antydepresyjne, powierzchowne środki znieczulające (plastry 5% Lipoderm)
- blokady współczulne
- sympatektomia – zniszczenie wybranych nerwów współczulnych
- stymulacja rdzenia kręgowego
- dooponowe iniekcje do przestrzeni nadtwardówkowej (opioidy, środki znieczulające).
Algodystrofia a operacje
W miarę możliwości powinno się unikać przeprowadzania zabiegów operacyjnych w obrębie kończyny zajętej algodystrofią. Zabieg operacyjny stanowi nowy bodziec urazowy, który może prowadzić do nawrotu algodystrofii.
