Istotą zespołu kanału stępu jest ucisk nerwu piszczelowego lub jego odgałęzień:
– nerwu podeszwowego przyśrodkowego,
– nerwu podeszwowego bocznego, 
– nerwu piętowego przyśrodkowego.
Uwięźnięcie, ucisk lub mechaniczne podrażnienie nerwu może występować pod troczkiem zginaczy (pod kostką przyśrodkową) lub w okolicy mięśni podeszwy stopy.

Objawy zespołu kanału stępu

Do objawów należy uczucie drętwienia, mrowienia lub ból promieniujący od przyśrodkowej części stawu skokowego (pod kostką przyśrodkową) do podeszwy stopy. Aktywność fizyczna oraz chód po nierównym podłożu z reguły nasilają dolegliwości.

Diagnostyka

Oprócz informacji zebranych podczas wywiadu wykorzystuje się elementy diagnostyki takie jak:
• test Tinela – podczas opukiwania wzdłuż przebiegu nerwu piszczelowego lub jego odgałęzień dochodzi do nasilenia dolegliwości,
• badania obrazowe (USG, MRI, RTG) umożliwiają identyfikację struktury uciskającej nerw lub innych zmian patologicznych powodujących zmniejszenie przestrzeni kanału, w którym ten nerw przebiega.
• badanie przewodnictwa nerwowego, badanie EMG (pomocne w określeniu patologii w obrębie nerwu, ale nie precyzujące diagnozy co do zespołu kanału stępu): opóźnienie przewodnictwa nerwowego, pogorszenie aktywacji mięśni stopy, np. odwodziciela palucha i odwodziciela palca małego.

Przyczyny uwięźnięcia nerwu

• Płaskostopie (stopa płasko-koślawa) – powoduje nadmierne napięcie nerwu połączone z jego uciskiem przez uwydatnione struktury kostne po przyśrodkowej stronie stawu skokowego,
• Miejscowy stan zapalny (np. przy towarzyszącym zapaleniu pochewki ścięgnistej mięśnia piszczelowego tylnego, zapaleniu rozcięgna podeszwowego)
• Ostre stany pourazowe z przemieszczeniem odłamów kostnych, obrzękiem tkanek miękkich,
• Stany uogólnionych zmian zapalnych układu ruchu (np. reumatoidalne zapalenie stawów)
• Blizny, zrosty, zaburzenia napięcia i przesuwalności struktur powięziowych,
• Przerost brzuśców mięśni podeszwy stopy, anomalie anatomiczne,
• Obecność guzów, np. torbieli galaretowatych (ganglionów), naciek nowotworowy.

Leczenie zachowawcze

Gdy przyczyną mechanicznego podrażnienia nerwu jest złe ustawienie stopy (korektywna stopa płasko-koślawa), można podjąć próbę zastosowania wkładki supinującej tyłostopie, ćwiczeń rozciągających mięsień trójgłowy łydki oraz naukę ćwiczeń stabilizujących stopę w skorygowanej pozycji. Celem postępowania jest poprawa biomechaniki stopy i tym samym zmniejszenie negatywnych sił oddziałujących na nerw.
W przypadku obrzęku zapalnego tkanek miękkich redukcję dolegliwości przynosi zastosowanie niesterydowych leków przeciwzapalnych lub miejscowe iniekcje ze steroidów.

Leczenie operacyjne – odbarczenie nerwu piszczelowego lub jego gałązek

Chirurgiczna dekompresja nerwu polega na usunięciu zmian powodujących ucisk: uwolnienie patologicznie napiętej powięzi, zbliznowaceń, zrostów zmniejszających przestrzeń kanału i/lub resekcja osteofitów i guzów uciskających nerw.

Warto przeczytać: