Najczęstsze choroby stóp, schorzenia ortopedyczne, urazy i kontuzje sportowe
Choroby stóp mogą być przyczyną przewlekłego bólu utrudniającego chodzenie. Diagnostyka schorzeń stóp przeprowadzana jest przez ortopedę, fizjoterapeutę lub podologa.
Specjalista zbiera dokładny wywiad, a następnie przeprowadza badanie stóp (manualne, funkcjonalne, biomechaniczne). W razie potrzeby wykonywane jest badanie USG stopy lub stawu skokowego lub też inne badanie obrazowe.
Schorzenia i urazy stóp – diagnostyka strukturalna – lekarz ortopeda
Badanie ultrasonograficzne stopy należy do kompetencji lekarza ortopedy. Dzięki temu możliwe jest określenie stopnia i rozległości uszkodzeń i innych zmian patologicznych w obrębie stopy. W razie potrzeby ortopeda może zlecić wykonanie dodatkowych badań, np. RTG, rezonansu magnetycznego, tomografii komputerowej stopy i stawu skokowego. Dodatkowe badania mogą być pomocne w ustaleniu rozpoznania, w planowaniu leczenia operacyjnego ostrych urazów sportowych czy też w poszerzeniu diagnostyki w kierunku guzów i niespecyficznych nacieków widocznych w obrębie stopy.
Ortopeda przeprowadza badanie kliniczne, tj, bada stopę i staw skokowy manualnie, wykonuje specyficzne testy na określone struktury anatomiczne oraz analizuje wyniki badań laboratoryjnych (np. ocenia poziom substancji odpowiedzialnych za procesy zapalne toczące się organiźmie). Lekarz podejmuje decyzje, czy odniesiona kontuzja lub uraz stopy będą wymagać leczenia operacyjnego i/lub farmakologicznego czy też wystarczające będzie leczenie zachowawcze. Lekarz ortopeda współpracuje z fizjoterapeutą i podologiem.
Zaburzenia biomechaniczne i funkcjonalne – fizjoterapeuta
Fizjoterapeuta odpowiedzialny jest głównie za funkcjonalną ocenę kończyny dolnej i analizę biomechaniczną stóp. Wykonując badanie palpacyjne stopy i stawu skokowego, rehabilitant jest w stanie określić miejsca sklejeń powięzi, obecność punktów spustowych, blizn ograniczających ślizg tkanek miękkich. Badanie gry stawowej umożliwia określenie relacji ułożenia powierzchni stawowych stawu skokowego, które może mieć wpływ na sposób przetaczania stopy w trakcie chodu. Fizjoterapeuta ocenia ustawienie stóp w relacji do całej postawy ciała, w związku z czym może wywnioskować, co jest pierwotną przyczyną nieprawidłowego ustawienia danego odcinka ciała.
Terapia chorób i urazów w obrębie stopy i stawu skokowego uwzględnia terapię manualną, ćwiczenia wzmacniające mięśnie stóp, ćwiczenia rozciągające, ćwiczenia poprawiające czucie głębokie i równowagę ciała. Fizjoterapeuta przywiązuje dużą uwagę do poprawy postawy ciała i płynności chodu. Aby pomóc w różnych schorzeniach ortopedycznych stóp czy kontuzjach stawu skokowego, fizjoterapeuta układa specjalistyczny plan terapii oparty na rekomendacjach zgodnych z aktualną wiedzą medyczną opartą na faktach EBM (Evidence Based Medicine). Dodatkowo fizjoterapeuta wykonuje indywidualne wkładki ortopedyczne w celach profilaktycznych lub wspomagających proces rekonwalescencji.
Choroby skóry, zmiany na paznokciach stóp, podstawowa analiza biomechaniczna – podolog lub ortopodolog
Podolog bada stopy na podoskopie, oceniając ich ustawienie i biomechanikę. Analizie poddawany jest także chód. W gabinecie podologicznym często wykonywane jest badanie komputerowe polegające na pomiarze rozkładu nacisków na podeszwowej stronie stóp. Wyniki badania ułatwiają dobór wkładek ortopedycznych dopasowanych do wady lub danego schorzenia podologicznego.
Podolog specjalizujący się w kosmetologii rozpoznaje oraz leczy grzybicę stóp i paznokci, prowadzi terapię wrastających paznokci oraz wykonuje specjalistyczny pedicure leczniczy. Umiejętności doświadczonego podologa są kluczowe w zespole stopy cukrzycowej, kiedy to odpowiednia pielęgnacja odgrywa ważną rolę w profilaktyce owrzodzeń neuropatycznych.