Długotrwale zwiększone napięcie mięśnia trójgłowego łydki i/lub utrzymywanie go w skróconej pozycji może powodować stopniową utratę zdolności mięśnia do funkcjonalnej pracy w wydłużeniu. Do takiej sytuacji może dojść w wyniku nawykowego noszenia obuwia na wysokim obcasie czy pomijania rozciągania łydek w treningu biegowym. Warto pamiętać, że pod mięśniem trójgłowym leżą mięśnie warstwy głębokiej podudzia, które również ulegają skróceniu. Należy również zaznaczyć, że obserwowane „skrócenie” mięśnia trójgłowego może być jedynie wierzchołkiem góry lodowej dysfunkcji obecnych w taśmie powierzchownej tylnej i innych taśmach mięśniowo-powięziowych biegnących od stóp do czubka głowy. 

Przykurcz mięśni łydki a płaskostopie poprzeczne

Mięsień trójgłowy łydki stanowi ciągłość taśmy powierzchownej tylnej – dystalnie przechodzi w rozcięgno podeszwowe rozpięte między guzem piętowym a podeszwową stroną palców. Wieloletnie zwiększone napięcie taśmy powierzchownej tylnej w jej dolnym odcinku powoduje dociskanie kości piętowej w kierunku osi stawu skokowegoKość piętowa jest „przesunięta” do przodu, co prowadzi do zmniejszenia powierzchni podporu masy ciała z tyłu za osią stawu skokowego. 

Stopa z „krótką” (po lewej) i „długą” piętą (po prawej). 

Zbyt małe podparcie tylnej części stopy rodzi obawę przed upadkiem na plecy, dlatego podświadomie przesuwamy środek ciężkości ciała do przodu. Długotrwałe funkcjonowanie w takim wzorcu postawy prowadzi do stanu przeciążenia przodostopia, zwłaszcza, gdy spędzamy większość dnia w pozycji stojącej. 

Skrócenie mięśnia trójgłowego łydki przyspiesza fazę chodu, w której pięta zaczyna unosić się nad podłoże, a głowy kości śródstopia dociskane są do podłoża. Jeśli mięśnie stabilizujące łuk poprzeczny są osłabione, zwiększone naciski kumulują się głównie pod głowami środkowych kości śródstopia (II i III), nasilając objawy płaskostopia poprzecznego. 

Przykurcz mięśni łydki a palce szponiaste

Podczas przenoszenia stopy nad podłożem przykurcz mięśnia trójgłowego łydki zwiększa pracę mięśni grupy przedniej goleni, które „chcą” zgiąć stopę grzbietowo. Nadmierna aktywacja prostowników długich palców sprzyja rozwojowi szponiastego ustawienia palców II-V.  Utrwalony przeprost w stawach śródstopno-paliczkowych jeszcze bardziej potęguje dolegliwości bólowe z przodu podeszwy stopy w trakcie jej obciążania. 

Kompensacyjna koślawość pięt

Przykurcz mięśnia trójgłowego łydki może prowadzić do kompensacyjnego pogłębienia pronacji tyłostopia. U dzieci z koślawością pięt, warunkiem korekcji wady jest zwiększenie zakresu zgięcia grzbietowego, w obrębie którego staw skokowy pozostaje w pozycji neutralnej.

Haluksy i płaskostopie

U osób z płaskostopiem podłużnym pochodzącym z przodostopia (z niestabilności I-wszej kości śródstopia) przykurcz mięśnia trójgłowego łydki jeszcze bardziej pogłębia płaskostopie podłużne i przyspiesza rozwój palucha koślawego (haluksa).

Podsumowując, dbanie o prawidłową długość i napięcie m. trójgłowego łydki jest niezwykle istotne dla utrzymania zdrowia stóp. W tym celu warto samodzielnie wykonywać proste ćwiczenia zapobiegające przykurczom łydki. 

Warto przeczytać:

Źródła:

  • Myers T. „Anatomy Trains” 
  • DiGiovanni C. „Stopa i staw skokowo-goleniowy” Core Knowledge in Orthopaedics